Zoeken in collecties

Schriftje met stalen van verschillende stoffen. De stukjes stof zijn vastgeplakt of los tussen de pagina's gevoegd. Samengesteld, van aantekeningen voorzien en in het onderwijs gebruikt door zuster Bonagratia.

Doosje met zeven ongebruikte maandrapporten voor leerlingen van de MULO te Veghel. Op het kaartje kunnen de volgende gegevens ingevuld worden: de naam van de leerling, de maand en het jaar van beoordeling, de maand en het jaar van ondertekening en de cijfers ter beoordeling van gedrag, studie-ijver, beleefdheid en orde en netheid voor zowel op school als op het internaat. Aan de linkerkant van het kaartje staat een afbeelding van een beeld van St. Jan. De leerlingen kregen iedere maand zo'n kaartje mee naar huis, zodat de ouders op de hoogte bleven van het doen en laten van hun kinderen.

Hanger met het embleem van de congregatie: Maria op de maansikkel met een voet op een slang, een roos in de hand en een aureool van sterren om het hoofd. Daar omheen vier tekens: een duif (de H. Geest), een schild met ster en de woorden "quis ut Deus", twee handen/armen die een kruis dragen en een driehoek (H. Drievuldigheid) met het Hebreeuwse woord voor 'God'. Op de achterzijde staan de letters S.F.I.C. gegraveerd, de afkorting van de congregatie. De medaille werd als herkenbaar teken van het 'franciscaans-zijn' gedragen. Het Generaal Kapittel in 1997 gaf de aanbeveling mee: "dat het Generaal Bestuur wil zorgen voor een groter herkenningsteken (met stevig kettinkje) dat tropenbestendig is". Na onderzoek kwam het bestuur uit bij de omslag van het boek dat door moeder Isidora de Rooy in 1919 bij het 75-jarig bestaan van de congregatie was uitgegeven. Op 13 juni 2000 werd de medaille aan de Nederlandse zusters uitgereikt, na het uitspreken van het gebed: "Ontvang dit herkenningsteken als s.f.i.c. zusters, dat het een teken mag zijn van eenheid en verbondenheid, met alle s.f.i.c. zusters waar ter wereld ook. Moge het een teken zijn van de geest van eenvoud, liefde, onderwerping en versterving. Moge je aanwezigheid getuigen van Gods aanwezigheid onder de mensen". Het gedicht is bij de medaille gevoegd in het Nederlands, Indonesisch en Engels.

Gebruikt voor de missie van de congregatie. Van één busje (1) zijn twee zwart-wit foto's bijgevoegd. Het busje is op de boven- en voorzijde voorzien van de tekst 'Missie Borneo, Zusters Franciscanessen, Veghel' en heeft rondom een afbeelding van zusters en hun dagelijkse bezigheden temidden van de Indonesische bevolking. Het tweede busje (2) is aan de voorzijde voorzien van het opschrift 'Missiewerk Zusters Franciscanessen Veghel' en aan de onderzijde van het getal '90'. Bij dit busje is een slotje met twee sleuteltjes (4) bijgevoegd. Het derde busje (3) toont afbeeldingen van westerse en Aziatische kinderen die naar de kerk gaan en de tekst 'Voor de missie in: Indonesië, Philippijnen, Tanganyika (Afrika), Zusters Franciscanessen van Veghel'. Alledrie de busjes hebben een mechanisme in de deksel zodat er geen geld uit het busje kan vallen en alledrie kunnen ze opgehangen worden. In diverse huizen stonden op de spreekkamers dergelijke busjes.

Dergelijke kruisbeeldjes werden uitgereikt aan zusters die voor de missie werden benoemd. De officiële uitzending en zegening van de missiekruisen voor de eerste vijf missionarissen vond plaats op 13 oktober 1906 te 's-Hertogenbosch in de Kapucijnenkerk. Het laatste missiekruis werd in 1974 uitgereikt aan zuster Gerda van Gogh.

Zelfgemaakte beschrijvingen, tekeningen en patronen voor het maken van kleding voor zusters en voor beddengoed. Het ondergoed dat beschreven staat, werd gedurende ruim honderd jaar gemaakt en gedragen. De gebruikte stoffen wijzigden in de loop der jaren. Na de Tweede Wereldoorlog werd ondergoed gekocht.

Patronen voor verschillende knuffelbeesten. De boekjes dragen de titel 'Piccolo Zoo, lavori di feltro, rafia, tela cerata' en zijn een uitgave van 'Mani di Fata' te Milaan. Eén exemplaar (1) is uitvouwbaar (en is dan 50 cm in de breedte), allebei hebben ze perforatiegaatjes aan de lange zijde van de pagina's ter uitname. Deze boekjes werden gebruikt tijdens de recreatie door zuster Bonagratia (Elisabeth Everdina Maria) Peters (1901-1988). Recreatie had bij de congregatie twee betekenissen: het mogen spreken overdag (bijvoorbeeld aan tafel), men mocht dan overal met elkaar praten, met uitzondering van de gang, daar was altijd silentie (kloosterlijk stilzwijgen); of het ontspannen samenzijn van 's middags 13.00u tot 14.00u en 's avonds van 19.30u tot 20.30u. Onder deze laatste vorm vielen ook de 'nuffel-middagen' van de congregatie. Onder 'nuffelen' verstond men het maken van allerlei kleine voorwerpen, zoals hondjes, paardjes op wielen, ballen en poppenkleertjes. Deze voorwerpen werden door de overste aan kinderen gegeven als die met de familie op bezoek kwamen. Er werden per jaar enkele middagen voor uitgetrokken. De zusters zaten dan bij elkaar buiten op de waranda of binnen, afhankelijk van het jaargetijde en het weer, en kregen thee en een versnapering. Zuster Bonagratia trad in 1921 in (eeuwige professie in 1926) en was werkzaam als handwerkonderwijzeres. Ze werkte achtereenvolgens in Deurne, Uden, Zijtaart, Heesch en Aalst-Waalre. Na haar loopbaan in het lager onderwijs werd ze huisnaaister en portier.

Drie verschillende modellen zelfgemaakte naaldenboekjes. Iedere zuster had een naaldenboekje. Het was voorzien van diverse naalden, zoals naainaalden in verschillende grootte, stopnaalden en maasnaalden. Behalve naalden zaten er ook veiligheidsspelden in, gewone knopspelden en grote zwarte knopspelden voor het vastzetten van sluier en kap. De boekjes werden in allerlei kleuren en maten uitgevoerd. De grootte werd echter beperkt doordat het naaldenboekje in de zak onder het habijt werd gedragen. Het eerste boekje behoorde toe aan zuster Waltera (Antonia Maria) van den Elzen (Gemert 1882 - Veghel 1957). Deze zuster trad op 7 april 1902 in, deed op 13 juni 1904 haar eeuwige professie en zorgde tot 1908 voor de boerderij van de congregatie. Ze was van 1908 tot 1955 missionaris in Indonesië. Haar bruine boekje met drukknoop bevat een naamplaatje en verschillende lapjes stof met naalden. In het tweede boekje (met voorop een geschilderde afbeelding van een Indonesisch aandoend tafereel), eigendom van zuster Marie Agnes Groot, is een ingenaaide foto aanwezig. De foto is gemaakt in Pontianak (Borneo), vermoedelijk gemaakt tussen 1937 en 1942. Afgebeelde personen en de jaren dat zij missionaris waren zijn v.l.n.r. zittend: Syncletica Bosmans (1921 tot 1949), Theresia Willekens (1929-1942), Archangela van Gestel (1922-1948); op de middenrij: Francisca Phan on Tsjin (Chinese zuster), Afra Groot (halfzus van de eigenaresse, 1935-1970), Marie Agnes Groot (1937-1946); en op de bovenste rij: Euphemia van der Heijden (1928-1969), Theodori Snelders (1936-1970). Het derde boekje behoorde toe aan zuster Leandra (Catharina) van den Hurk (Best 1893 - Aalst 1994). Zij trad op 11 april 1913 bij de congregatie in en deed op 26 oktober 1918 haar eeuwige professie. In haar boekje is het nummer '878' ingenaaid en was een geschreven boekje bijgevoegd met een tekst over het kloosterleven. Deze tekst is in kopie bij het boekje gevoegd.

Beeldje met gestileerde voorstelling van een kloosterzuster. Aan de achterzijde gesigneerd met "DZ '96". Aan de binnenkant is het beeldje voorzien van een koperen balkje waar een gat met schroefdraad inzit. Ook zijn er aan de binnenzijde resten zichtbaar van het productieproces. Ontwerp van het kunstwerk 'De Non' in Herpen, geplaatst bij de herdenking van 100 jaar Franciscanessen in Herpen door de stichting 'Herpen in woord en beeld' op 15 september 1996.

Gebruikt in de keuken om vanuit de kookketels de soep of pap in pannen over te scheppen, die op een dienstwagentje naar de refter (eetzaal) werden gebracht. Achterop de steel van één van de opscheplepels (3) is een deel van een merk zichtbaar. Het merk lijkt driehoekig met een afbeelding van de ondergaande of opkomende zon boven zee en de tekst '[...]ser'. Verder staan er ook nog het getal '13' en de letters 'Jcg' achterop.

Mokken met één oor voor het drinken van water bij de middagmaaltijd. De mokken hebben een inhoud van 4 dl. Tijdens het drinken moesten de zusters met de linker wijsvinger de pint ondersteunen. Eén van de pinten lijkt gemerkt met het cijfer '3' (2). In de vergadering van 6 augustus 1950 staat bij punt 9: 'Als men niet genoeg pinten heeft mag men deze aanvullen met glazen'.

Teken van waardering voor bewezen diensten. Aangeboden door de Filippijnse provincie SFIC aan zuster Magdala (Josephina Johanna) Verhuizen (1898-2000) op 8 december 1993 te Quezon City. Deze plaquettes werden t.g.v. het 150-jarig bestaan van de congregatie aan alle levende en overleden missionarissen die in de Filippijnen werkten uitgereikt.

Maria Wilhelmina Louisa Johanna van der Eerden trad op 8 december 1904 als zuster Joseph in bij de Franciscanessen van Veghel. Zij werd docente aan de kweekschool van het moederhuis in Veghel. In 1925 werd zij door de toenmalige algemeen overste, Zuster Isidora van Rooy, benoemd als secretaresse van de 'Eerste Nederlandsche R.K. Vereeniging van Modevakscholen'. Deze vereniging was in financiële en organisatorische moeilijkheden geraakt. Zuster Joseph trad doortastend op en zorgde ervoor dat de vereniging een doorstart kon maken, herdoopt in 'Sint Anna, R.K. Vereniging tot bevordering van industrie- en huishoudonderwijs voor meisjes'. De vereniging organiseerde in samenwerking met een aantal zustercongregaties in het hele land cursussen in naai- en huishoudonderwijs en in Den Bosch leidsterscursussen. Spoedig had zuster Joseph de leiding over de vereniging. Zij bleef dit doen tot op hoge leeftijd. Het portret is geschilderd door Wim van de Plas (1913-1984), vermoedelijk in 1952 of 1953 in opdracht van de Stichting Sint Anna, mogelijk bij gelegenheid van de 70e verjaardag van zuster Joseph. In elk geval dateert het portret van na 1951, want zuster Joseph is afgebeeld met de koninklijke onderscheiding die zij op 30 april 1951 ontving vanwege haar vele verdiensten voor de maatschappij. Het schilderij hing in het gebouw van de Stichting Sint Anna in Den Bosch. Bij de verhuizing van de stichting naar Vught in 2002 werd het schilderij overhandigd aan de zusters Franciscanessen van Veghel. In maart 2014 droegen de zusters het over aan het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven.

Lapje met rood fantasieborduursel van zuster Bonagratia (1901-1988). Op het papiertje dat het lapje bedekt staat met pen geschreven: Holbeinrand.

Met bloemen versierde kransen. Aan iedere krans zijn twee stukjes stof bevestigd ter bevestiging van de krans op het hoofd. Na het uitspreken van de eeuwige geloften kreeg de betreffende zuster een bloemenkrans op haar kap en sluier gespeld, die de rest van de dag gedragen werd.

Gebruikt op de dagen van Goede Vrijdag tot en met Paaszaterdag. Om 12.00u, als de klokken gingen luiden, werden ratels gebruikt in kapel, refter en slaapzalen in plaats van de gebruikelijke bel. De ratel kwam niet alleen in kloosters voor, maar ook in kerken: 'De ratel relt de kerken' (Guido Gezelle). Naast de officieel gemaakt ratel (1) uit Aalst, is er ook een exemplaar dat door een (onbekende) zuster gemaakt is.

De relieken waren in 1930 in bezit van moeder Nicasia Bekkers, van 1928 tot en met 1932 huisoverste in Herpen. In het archief zijn twee brieven en een notitie bewaard gebleven over de geschiedenis van de reliekhouder en hoe deze in het bezit van de congregatie is gekomen (vgl. AR-Z072-2262).

Door de zusters op het habijt gedragen. Wordt met behulp van de twee ringen aan het koord vastgemaakt dat de zusters tevens op hun habijt dragen.

Gebedssnoer van vijf tientjes met een kruisje op het eind en twee bevestigingsringen. Deze rozenkrans is gedragen in de Filippijnen. Rozenkransen en kruisjes in de Filippijnen waren van lichter materiaal dan de kransen en kruisjes in Nederland en Indonesië.

Het gebedssnoer werd om het middel gedragen en is daarom voorzien van twee bevestigingsringen. De krans bestaat uit vijf tientjes, twee medaillons en een kruis met corpus. Op de medaillons zijn afgebeeld: Jezus (met de tekst: "allerheiligst hart van Jezus, ontferm u onzer"); Jezus, Maria en Jozef (tekst: "Jezus, Maria, Jozef, beschermt onze congregatie"); Franciscus (tekst: "H. vader Franciscus, bid voor ons"); Maria (tekst: "O Maria zonder zonde ontvangen bid voor ons, die onze toevlucht tot u nemen").

Op 23 december 1952 wordt het kloosterkleed van de zusters vernieuwd. In plaats van een voorschoot wordt nu een lang scapulier op het habijt gedragen. Aan de voorzijde van het scapulier is op borsthoogte het passiekruis geborduurd.

Crèmekleurig scapulier bestaande uit twee lapjes verbonden door middel van twee linten. Op de lapjes twee geborduurde afbeeldingen. Eén zwart-wit afbeelding van de H. Maria omgeven door een bloemenkrans en boven het hoofd de tekst: mater misericordiae. Eén gekleurde afbeelding van het H. Hart. Scapulier behoorde toe aan zuster Angela Herckenrath.

Schaar in schede, in de volksmond ook wel 'scheetje' genoemd, met ketting ter bevestiging aan het habijt (1). Op de schede is een stukje stof geborduurd met het nummer '364'. Deze schaar werd onder het zwarte habijt gedragen door handwerkzusters op de diverse scholen en door zusters die op de naaikamer werkten. De kleinere schaar werd gebruikt door de zusters van de naaikamer voor het knippen van knoopsgaten in ondergoed en nachtkleding (2). De scharen waren eigendom van zuster Coleta Maria.

Schematische uitleg over kapittels, verkiezingen en benoemingen. Handgeschreven vellen die opgehangen kunnen worden middels twee uit elkaar te halen buizen met ophangtouw (4). Bijgevoegd zijn tevens twee houten stokken (4). Het eerste schema (1) geeft de verkiezingen, benoemingen en belangrijke data (1844-1938) weer voor de congregatie in Nederland, Indonesië en de Filippijnen. Het tweede en derde schema (2,3) geven uitleg over kapittels, verkiezingen en benoemingen binnen de congregatie in de drie bovengenoemde landen zoals de situatie was in respectievelijk 1969 en 1982.