Zoeken in collecties

Prent van Jezus als Goede Herder en van de H. Antonius van Padua. In elke cel van de zusters Franciscanessen van Etten hingen vijf geplakte prenten, ook wel de 'heilige stoet' genoemd. Het was voorschrift om bij het binnenkomen van de cel de heiligen die op de platen waren afgebeeld te groeten. Dat voorschrift verwerd tot 'gegroet, heilige stoet'. Die heilige stoel hoorde bij de cel en mocht bij verhuizing niet worden meegenomen.

Het kruisbeeld hoort bij de twee portretten van mère Dominique en mère Birgitte van Dijk (VW-Z057-003 en 004).

De verhuiskist werd gebruikt bij verplaatsingen. De verplaatsingen vonden vooral plaats in de zomervakantie. Tijdens de vakantie vond de grote retraite in het moederhuis te Etten plaats. Voor men op retraite ging, moest men al zijn ‘persoonlijke bezittingen’ in de eigen cel bijeenbrengen. Na de sluiting van de retraite werden de overplaatsingen bekend gemaakt. Een overgeplaatste zuster vertrok dan met de nieuwe medezusters. De spullen werden in een verhuiskist door Van Gend en Loos nagezonden..

Tafels en banken afkomstig uit het internaat van de zusters in Etten.

Lakstempel met daarop de afbeelding van het passiekruis omringd door lijdenssymbolen (1). Lakstempel (2) met daarop de tekst: "Pensionnat de Demoiselles Etten". De stempel werd gebruikt tot ongeveer 1920. Later werd de lakstempel vervangen door inktstempels en kregen congregatie en pensionaat een andere naam. Inkstempels met de handtekening van de algemene oversten: Mere Josephine van Bommel, overste van 1925 tot 1937 (3); Mere Chantal Germ, overste van 1937-1955 (4); Moeder Annette Verbeeten (1911-1974), overste van 1955-1973 (5-6); Zuster Victima de Klijn, overste van 1973-1989 (7). Inktstempels van het kloosterbejaardenoord San Francesco (8-10), gebruikt vanaf 1976, bij de oprichting van het oord, tot 2005, het jaar waarin het oord fuseerde met de Stichting Avoord en de naam veranderde in KVVH.

Doos met stempels van letters, noten, versierselen en een pen, gebruikt door zuster Henriëtte van der Heyden voor het maken van het cantatorium (VW/Z057/030).

Gemaakt door de novicen.

Garderobespiegel in bewerkte houten lijst.

Binnen de congregatie gold het schilderij als een voorbeeld van een Brabants schooltje, mogelijk van de begijnen van Breda, in wier traditie de Franciscanessen van Etten verder wilden werken. Het zou zijn geschilderd door de heer Franken, de oom van zuster Sophie Franken (1879-1982) en geschonken aan het klooster Withof te Etten-Leur. Daar heeft het gehangen in een van de recreatiezalen van het internaat en vanaf 1981 in de ontvangstzaal van het klooster. In 2012 werd bekend dat het een kopie betreft. Het origineel is geschilderd door Claus Meyer (1856-1919) en hangt in de Karlsruher Kunsthalle onder de titel 'Kleinkinderschule in Überlingen'
.

Vierkante lapjes stof, verbonden door linten; teken van verbondenheid met de congregatie.

Sandalen door de zusters gebruikt tijdens haar verblijf in het interneringskamp te Kuching (Sewarak) (1942-1945).

De rozenkrans werd aan het koord om het middel gedragen. In 1954 werd de rozenkrans ingekort tot vijf tientjes. Aan de rozenkrans hing een medaille met afbeeldingen van Franciscus en Antonius, en een medaille met de afbeeldingen van Maria en Josef. Onderdeel van de rozenkrans is een ingelegd kruis van 16 bij 8 cm..

Gekalligrafeerde tekst voor de celebrant. Het betreft de vernieuwde tekst totstandgekomen na de herziening van de constituties en directorium onder moeder Annette Verbeeten.

De vaantjes zijn gebruikt bij de jaarlijkse Sacramentsprocessie door de tuin van 't Withof. De vaantjes zijn door de zusters gemaakt. De vaantjes stonden langs de route van de processie. De 12 rode schilden wijzen op de verering van het H. Hart en speciaal op de twaalf beloften door het Hart gedaan aan Margaretha Maria Alacoque in 1675. De witte vaantjes duiden vooral op de verering van het Sacrament. Ze geven de symbolen van Christus.

Algemene overste van 1973 tot 1989. Ze erft een congregatie die in meerdere opzichten op haar retour is. Wat in vele jaren was opgebouwd, moest stukje bij beetje worden afgebouwd: er traden geen nieuwe leden meer in en scholen moesten worden overgedragen, huizen gesloten, communiteiten ontbonden. Ook pas begonnen werk en nieuwe leefvormen bleken toch niet levensvatbaar. Dit had tot gevolg dat een identiteitscrisis niet denkbeeldig was; de omstandigheden dwongen de congregatie zich te bezinnen op haar identiteit, van binnenuit, in een lang proces van zoeken. Het zoeken naar de beleving van authentieke waarden in een aan de tijd aangepaste vormgeving heeft deze periode bepaald. Het gebeurde onder het motto 'congregatie-in-kapittel' en voltrok zich in nauwe relatie met wat er binnen religieus Nederland op velerlei gebied gaande was.

Algemene overste van 1898 tot 1919. Evenals de stichteres van haar congregatie benadrukt mère Xavier de waarde van de eenheid onder de leden. Haar eerste brief aan haar zusters gaat over de eenheid. De congregatie is groeiende in alle opzichten: het aantal zusters groeit gestaag evenals het aantal pensionnairen. Het kleine moederhuis groeit uit tot een groot gebouwencomplex. Het onderwijs vraagt steeds meer om een goede scholing. Mère Xavier stond niet alleen in de stroom, maar plaatste zich ook daarin en stimuleerde tot het aanpakken van allerlei vormen van onderwijs. Je gaat er maar aanstaan en begint maar, was haar leuze.

Algemene overste van 1820 tot 1835. Mère Marie Joseph, Maria Raaymakers (1781-1867) sloot zich als negentienjarig meisje aan bij de kleine groep zusters die vanwege de antireligieuze wetten in de Zuidelijke Nederlanden waren gevlucht en zich uiteindelijk hergroepeerden in Waalwijk. Ze wilden er hun leven als Penitenten-Recollectinnen van de Reform van Limburg voortzetten. Beschouwend van aard hielden deze zusters binnen de mogelijkheden van hun contemplatieve bestaan de zogenoemde 'tafelieren' (interne leerlingen). Dit ideaal deed hen zoeken naar een juiste plaats. Ze vonden die in 1801 in Dongen. Gedreven door 'een innerlijke stem' ging M. Joseph in 1820 opnieuw op tocht. Ze vestigde zich met enkele medezusters in Etten en stichtte er een nieuwe congregatie. Dit gebeurt nogmaals in 1835 als zij ingaat op een verzoek vanuit Roosendaal om zich ook daar te vestigen. Mère M. Joseph zet er niet alleen enkele zusters in, maar vertrekt ook zelf daarheen. Haar optreden werd oorzaak van een tweede scheiding. Zo ontstonden er door haar toedoen drie zelfstandige congregaties.

Algemene overste van 1835 tot 1856. Als vicaresse maakte ze van dichtbij de plannen mee voor de vestiging van een nieuwe stichting in Roosendaal, en het vertrek van mère M. Joseph daarheen. Na de definitieve breuk in 1835 moest zij de taak van haar voorgangster overnemen.
Mère M. Louise was een vrome en bescheiden vrouw. Ze had behoefte aan de blijvende steun van mère Marie Joseph en bleef nauw met haar samenwerken. In de twintig jaar van haar leiding jaar begon de uitbreiding van de congregatie buiten de grenzen van het eigen klooster, met name in West-Brabant en Zeeland.
Te zwaar belast door haar functie ging ze in op het verzoek van mère M. Joseph om de leiding op zich te nemen van een viertal zusters die werden uitgezonden voor een missionering in Suriname. Na twaalf jaar zware arbeid daar waren haar krachten gesloopt. Ze legde haar taak als overste neer, maar bleef nog twintig jaar onder de Surinaamse jeugd werken. Ze overleed er op 5 mei 1892, 88 jaar oud.

Algemene overste van 1925 tot 1937. Zuster Annette Verbeeten tekent haar in de Geschiedenis van de Congregatie als: klein, bescheiden, beminnelijk en eenvoudig. En zo kennen vele zusters haar ook nog. Men kan daar aan toe voegen: beschaafd. Komend uit een cultureel hoogstaand gezin benadrukte mère Josephine de waarde van een beschaving in de kloosterlijke samenleving. Onder haar bestuur maakt de congregatie in vele opzichten een sterke groei door. Daarom is ook voor haar het onderlinge contact tussen de zusters van groot belang. Ze liet vanaf 1931 het zogenaamde St. Josephblaadje verschijnen, begin van het nog bestaande congregatietijdschrift.

Algemene overste van 1856 tot 1891. Meer dan veertig jaar werd de congregatie bestuurd door - wat binnenkamers genoemd wordt - de Van Dijken. Stammend uit een ontwikkelde Brabantse oerkatholieke familie, brachten de twee zusjes Van Dijken heel wat mee aan verstandelijke, geestelijke en spirituele mogelijkheden. Beiden waren goede oversten. Mère Dominique gaf de richting aan die de congregatie jarenlang zou gaan. In haar bestuursperiode groeide de congregatie van een klein en kwetsbaar begin uit tot een religieus onderwijsinstituut. Het aantal leden groeide van 42 naar 222, het aantal succursalen van 2 naar 13. Ze was een fijngevoelige vrouw voor wie het soms moeilijk was doortastend op te treden. In een eigen werkje 'Onderzoek voor een overste; dikwijls te herlezen' gaf ze in 68 punten weer hoe de houding van een overste ten opzicht van medezusters dient te zijn.