Zoeken in collecties

De Karmelieten komen voort uit een groep van kluizenaars, die in navolging van de profeet Elia rond 1200 in het Karmelgebergte bij de havenplaats Haifa in Israël een aan God toegewijd leven leidden. Voor hen schreef Albertus van Avogrado, patriarch van Jeruzalem, een in 1226 pauselijk goedgekeurde leefregel. Omstreeks 1235 werden zij door Arabische moslims van de berg Karmel verdreven. De meesten vertrokken naar Europa. Op het concilie van Lyon in 1245 werd hun op contemplatie gerichte gemeenschap onder de bedelorden opgenomen. In de 14e eeuw, toen zij een grote groei doormaakten, wijzigde hun strikt contemplatieve kluizenaarschap in een vita mixta, waarin actief en contemplatief leven met elkaar in evenwicht dienden te zijn en de contemplatie de inspiratie diende te leveren om actief te zijn zowel op maatschappelijk als op religieus gebied. In de 16e eeuw ontstond er een hervormingsbeweging in Spanje, waar Teresa van Avila en Johannes van het Kruis communiteiten stichtten die teruggrepen op de oorspronkelijke 13e-eeuwse Karmelregel. Deze hervorming leidde tot een splitsing van de orde in een gematigde tak, de Geschoeide Karmelieten, en een strenge tak, de Ongeschoeide Karmelieten. Vanaf de 13e eeuw vestigden de karmelieten in meerdere plaatsen in Nederland kloosters, die echter ten tijde van de Reformatie weer opgeheven werden. Vanaf 1840 maakte de orde in Nederland een nieuwe start. Dit leidde in 1890 tot een Nederlandse provincie, die in de periode van 1890 tot 1960 een explosieve groei kende. Er werden nieuwe kloosters gebouwd en scholen gesticht en in veel parochies en instellingen waren de karmelieten actief. Na deze periode moesten de karmelieten als gevolg van de door ontzuiling en secularisatie stokkende aanwas, zich noodgedwongen op de werkvelden, waarop ze tot dan toe actief waren, terugtrekken. Vanaf dan werd er steeds meer ingezet op bezinning en het uitdragen van de karmelitaanse mystiek en spiritualiteit. Contemplatie is toen weer zwaarder gaan wegen

Schaepman, een neef van de bekende priester-politicus Herman Schaepman, richtte als aartsbisschop van Utrecht in 1873 deze broedercongregatie op te Utrecht. De broeders verzorgden opvoeding en onderwijs, hielden en internaten en deden aan jeugdwerk. Paus Gregorius de Grote is de patroon van de lagere en middelbare scholen van de fraters in Utrecht. In 1979 vond de meest recente statutenwijziging plaats

Rond 1245 ontstond er binnen de in 1209 door Franciscus van Assisi gestichte orde der minderbroeders een discussie over de vraag of het armoede-ideaal van Franciscus in volstrekte zin moest worden nageleefd. Deze discussie groeide uit tot een conflict waardoor er binnen de orde twee groepen ontstonden: de spiritualen en de conventuelen. De spiritualen stonden een aller-striktste letterlijk opvatting van de regel van Franciscus voor. De conventuelen achtten het niet op de letter nakomen van de regel daarmee niet in strijd. In 1317 werden de met de kerkelijke hiërarchie in conflict geraakte spiritualen op het Concilie van Vienne veroordeeld, terwijl de conventuelen in 1322 als officiële richting in de orde bevestigd werden. In de 14e en 15e eeuw ontstond uit de conventuelen een hervormingsbeweging, de observanten, die evenals de spiritualen, zij het wat genuanceerde, zich zoveel mogelijk aan de principes van Franciscus hielden. In 1517 kwam het tot een officiële scheiding van de orde in conventuelen en observanten. Van de observanten splitsten zich de kapucijnen af die een eigen orde werden. Thans zijn er dan ook drie verschillende minderbroederordes: de orde der minderbroeders ofwel de franciscanen, de orde der minderbroeders conventuelen en de orde der minderbroeders kapucijnen. In 1228 stichtten de franciscanen in ’s-Hertogenbosch een klooster. Van daaruit verspreidden zij zich over heel de Nederlanden. Tijdens de Reformatie in de 16e eeuw en daarna in de Franse tijd rond 1800 werden nagenoeg al de hier door hen gestichte kloosters opgeheven. Vanaf 1853 toen de bisschoppelijke hiërarchie hersteld werd en de Rooms-Katholieke Kerk haar oude rechten terugkreeg, kende de orde van de minderbroeders franciscanen, waarvan het huidige doel te omschrijven is als evangelische dienstbaarheid in armoede, een nieuwe bloeiperiode die duurde tot het midden van de 20e eeuw toen onder invloed van allerlei veranderingen in kerk en maatschappij het aantal intredingen sterk terugliep

Samen met de H. Louise de Marillac stichtte de H. Vincentius de Paulo in 1633 te Parijs het Gezelschap van de Dochters der Liefde. Dit betekende een soort revolutie binnen de gevestigde orde: tot dan toe kende de Kerk alleen kloosterlingen. Door deze stichting is de aanzet gegeven tot de latere 'actieve' religieuze congregaties. Het duurde evenwel tot 1900 voordat de Kerk naast slotzusters met plechtige geloften, officieel 'actieve' zusters met eenvoudige geloften erkende. Het Gezelschap telt anno 2008 ruim 27.000 leden en is werkzaam in ruim 83 landen.