Zoeken in collecties

Behalve dat de jezuïeten, de grootste mannelijke religieuze orde in de Rooms-Katholieke Kerk, de geloften van kuisheid, armoede en gehoorzaamheid afleggen, beloven zij absolute gehoorzaamheid aan de paus, waardoor zij voor specifieke opdrachten geheel te zijner beschikking staan. Van deze orde, die brak met conventionele kloostertradities als verplichte religieuze kledij, koorgebeden en boetedoening, is Ignatius van Loyola, die leefde van 1491 tot 1556, de stichter. Als legerofficier raakte deze Spaanse edelman bij een slag om het Baskische Pamplona aan beide benen gewond. Maandenlang moest hij het bed houden. In die tijd, die hij met het lezen van veel geestelijke literatuur doorbracht, besloot hij zijn verder leven aan God te wijden. In vrijwillige armoede zwierf hij door West-Europa. Biddend en boetend deed en schreef hij in de grot van Manresa ten noorden van Barcelona zijn Geestelijke Oefeningen, die het hart van de spiritualiteit van de jezuïeten zouden vormen. In 1528 strandde Ignatius in Parijs. Daar richtte hij met een aantal studievrienden de Sociëteit van Jezus op, zoals de orde van de jezuïeten ook wel genoemd wordt. Om in een tijd, waarin de reformatie hoogtij vierde, het katholicisme een nieuwe opleving te geven, werd deze orde een voorvechter voor de contrareformatie. Gekenmerkt door zijn strakke organisatie, de strenge selectie en spiritualiteit die gericht is “tot meerdere eer van God,” zoals de lijfspreuk van Ignatius luidde, werd de orde in 1540 door paus Paulus III goedgekeurd. In 1774 werd de orde echter opgeheven onder druk van verschillende vorsten, die vonden dat de jezuïeten teveel macht naar zich toe getrokken hadden. Doordat keizerin Catharina II van Rusland en koning Frederik II van Pruisen weigerden het opheffingsbesluit uit te voeren, bleef de orde in die landen voortbestaan. In 1814 werd de orde door paus Pius VII opnieuw in het leven geroepen. In Nederland heeft de orde zich vooral sterk gemaakt op het gebied van zielzorg en onderwijs

Dominicus, de stichter van de orde der dominicanen -ook wel orde der predikheren genoemd-, werd in 1172 als Domingo de Guzmán geboren in Castilië. In 1198 werd hij als kanunnik aan de kathedraal van Osma verbonden. In datzelfde jaar werd dit seculier kapittel in een kapittel met reguliere kanunniken omgezet, waar Dominicus zeven jaar als priester en vervolgens als abt werkzaam was. In het gevolg van Diego de Acebes, de bisschop van Osma, verbleef hij in Zuid Frankrijk, waar de katholieke kerk de strijd aanbond tegen de albigenzen om hen van hun ‘ketterij’ af te brengen en hen met de Kerk te verzoenen. Hier raakte Dominicus doordrongen van het belang van prediking. Daarbij onderkende hij dat prediking alleen dan effect zou hebben, wanneer de predikers zich aanpasten aan de levensstijl van degenen voor wie de prediking bestemd was. Zo trokken hij en voornoemde Diego in 1206 gedeeltelijk blootsvoets, eenvoudig gekleed en zonder eigen middelen van bestaan rond in de provincie Narbonne om te preken en leerstellige disputen aan te gaan met anders gelovigen. Van deze levenswijze, die Dominicus als grondslag voor de door hem gestichte orde der predikheren koos, vormden de bestudering van de bijbel, de theologische uitleg daarvan en de scholing in de scholastiek belangrijke pijlers, die er overigens mede toe leidden, dat de predikbroeders als geleerde theologen indertijd nauw bij de pauselijke Inquisitie betrokken waren. De leden van onderhavige, in 1216 door paus Honorius III goedgekeurde orde volgen de Regel van Augustinus aangevuld met de eigen constituties naar norbertijns voorbeeld. Dominicus, die al in 1207 een vrouwenklooster te Prouille had gesticht, stierf in 1221. In 1234 werd hij heilig verklaard. De orde der Dominicanen telde onder haar leden vele uitzonderlijke theologen, waarvan Thomas van Aquino wel de bekenste is. Hoewel de Nederlandse Provincie van de Orde der Dominicanen pas in 1515 werd opgericht, waren de dominicanen al omstreeks 1232 in Nederland actief

In 1244 voegde paus Innocentius IV verschillende groepen Toscaanse eremieten samen tot één orde onder de regel van Augustinus. In 1256 werd deze orde op initiatief van paus Alexander IV verenigd met nog vier andere ordes. Ten tijde van deze magna unio (grote unie), die geldt als het ontstaansmoment van de augustijner orde, sloot het toenmalig huis van eremieten in Maastricht zich als enig huis op huidig Nederlands grondgebied bij de nieuwe orde aan. Na de unie werden er evenwel ook nieuwe kloosters van augustijner eremieten in de Noordelijke Nederlanden gesticht en wel in Dordrecht, Middelburg, Appingedam, Haarlem en Enkhuizen. Deze kloosters hadden bijvestigingen in andere steden, de zogeheten termijnhuizen, waar medebroeders verbleven als ze in de omgeving op bedeltocht gingen. In de 15e eeuw kwam een observantenbeweging op gang. Menig convent van augustijnen in de Nederlanden ging toen over naar de Saksische congregatie en vonden de ideeën van Luther, die ook tot deze congregatie behoorde, bij hen een brede weerklank. Tegen de jaren tachtig van de 16e eeuw werden in de Noordelijke Nederlanden alle huizen van de augustijner orde gesupprimeerd. De wereldwijde start, die de orde in de jaren tachtig van de 19e eeuw maakte, leidde in Nederland tot het stichten van kloosters en studiehuizen in onder meer Utrecht,Eindhoven en Witmarsum. Een belangrijk werkterrein van de Nederlandse augustijnen, die in 1895 een zelfstandige provincie werden, was het parochiepastoraat. Daarnaast hebben zij zich tevens verdienstelijk gemaakt op het gebied van vooral middelbaar onderwijs. Voorts riepen zij vormingcentra in het leven, begaven zij zich op het terrein van categoriaal pastoraat en maatschappelijk werk en verrichtten missiewerk in Bolivia, Chili en Indonesië. Ook richtten zij, met als doelstelling bekendheid te geven aan de werken en spiritualiteit van St. Augustinus, het Augustijns Instituut op en stonden zij aan de wieg van de lekengemeenschap Familia Augustiniana Nederland

Gesticht in 1822 door Guy Homery. Als pastoor van Créhen stichtte hij in zijn doodarme parochie een weeshuis. De religieuze gemeenschap rondom hem groeide uit tot een congregatie.