Zoeken in collecties

In 1840, toen er in Amersfoort al lange tijd behoefte bestond aan een tehuis voor armen, zieken en bejaarden, kochten twee priesters aan de Utrechtseweg een huis. Vanaf 1841 werkten daar vrijwillig Elisabeth Frits, Maria Greshof en Antonius Hunks. Er kwam een toeloop van broeders en zusters, die later werden gescheiden. Op initiatief van Mgr. Blom kwam er een overste en werden alle zusters en broeders derde ordelingen van de Franciscanen. In 1874 heerste een pokkenepidemie in Amersfoort en verzorgden de zusters thuisverpleging. Op 7 november 1878 werden de Zusters van Sint Jozef officieel gesticht. Zuster Agnes van Doorn, tot dan toe overste, werd de eerste algemeen overste. In heel Nederland werden tal van stichtingen opgericht t.b.v. armen, ziekenhuizen, bejaardenzorg (pensions), kleuterscholen, naai- en huishoudscholen, kraamzorg en wijkverpleging. Naast de zusters bestond er een tijdje een groep broeders die voor weeskinderen zorgden. In 1931 gingen de eerste zes missiezusters naar Sumatra (Indonesië). In 1997 werd Indonesië zelfstandig. In 1964 vertrokken drie zusters naar Holambra II (Brazilië). In 1988 vertrokken de laatste zusters uit Brazilië als ook in 1992 pater Van der Zwaan die met de zusters samenwerkte in Santo André. In 1968 vond er een vernieuwingskapittel plaats, waaruit in 1971 een keuzekapittel en een lekenadviesraad ontstond. In 1977 werd een bestuursteam van vijf zusters gekozen. Na het honderdjarig bestaan in 1978 werd door alle zusters nagedacht en gediscussieerd over de constituties. De herziene versie werd in 1985 goedgekeurd door kardinaal Simonis. In de jaren '70 en '80 van de twintigste eeuw kregen de zusters steeds meer inbreng en was er ruimte voor individuele ontwikkeling. Zusters gingen in kleine groepen wonen waarin woon- en werkfunctie werden gescheiden. Anno 2008 zijn bijna alle zusters terug in het moederhuis te Amersfoort. In 1982 werd de Mgr. Blomstichting opgericht om een scheiding te maken tussen materiële en geestelijke zorg

Naast een eerste orde van minderbroeders en een tweede orde van clarissen ontstond er in de 13e eeuw een nieuwe, derde orde van tertianen en tertiarissen. Deze derde orde van Sint Franciscus, die in 1289 door paus Nicolaas IV met de bul Supra montem werd goedgekeurd, bood mannelijke en vrouwelijke penitenten de mogelijkheid zoveel mogelijk volgens de regels van Franciscus en Clara een devoot leven te leiden, maar niet in strikte of canonieke zin zoals dat het geval was in het kloosterleven van de eerste en tweede orde. Zij waren leken, die invulling gaven aan hun religieus en spiritueel leven zonder hun beroeps- en familiair bestaan te verlaten. Het waren met name vrouwen die voor deze leefwijze kozen. De derde-orde-beweging was dan ook vooral een vrouwenbeweging. Een groot deel van de Utrechtse conventen van tertianen en tertiarissen sloten zich aaneen in het Kapittel van Utrecht. In navolging daarvan vormden de tertianen en tertiarissen van het aartsbisdom Keulen het KeuIs Kapittel en die van het bisdom Luik en omgeving het Kapittel van Zepperen. Evenals de huizen van de broeders en zusters des gemenen levens en de augustijner mannen- en vrouwenkloosters, aangesloten bij het Kapittel van Windesheim en dat van Sion, waren de conventen van tertianen en tertiarissen integraal onderdeel van de Moderne Devotie. Vanaf het prille begin zijn de bij het Kapittel van Utrecht aangesloten conventen van tertianen en tertiarissen de weg opgegaan naar een kloosterleven zoals de eerste en tweede orde die kenden. Een belofte van kuisheid werd al vanaf het begin gevraagd van hen, die zich bij en gemeenschap van tertianen en tertiarissen wilden aansluiten. Later, in 1487, werden de kloosterbeloften kuisheid, armoede en gehoorzaamheid officieel verplicht gesteld. Allengs ging het merendeel van de tertiarissenconventen over tot clausuur en leidden de zusters binnen de muren van hun convent een contemplatief leven van gebed, meditatie, geestelijke oefeningen, collaties en handenarbeid

De Karmelieten komen voort uit een groep van kluizenaars, die in navolging van de profeet Elia rond 1200 in het Karmelgebergte bij de havenplaats Haifa in Israël een aan God toegewijd leven leidden. Voor hen schreef Albertus van Avogrado, patriarch van Jeruzalem, een in 1226 pauselijk goedgekeurde leefregel. Omstreeks 1235 werden zij door Arabische moslims van de berg Karmel verdreven. De meesten vertrokken naar Europa. Op het concilie van Lyon in 1245 werd hun op contemplatie gerichte gemeenschap onder de bedelorden opgenomen. In de 14e eeuw, toen zij een grote groei doormaakten, wijzigde hun strikt contemplatieve kluizenaarschap in een vita mixta, waarin actief en contemplatief leven met elkaar in evenwicht dienden te zijn en de contemplatie de inspiratie diende te leveren om actief te zijn zowel op maatschappelijk als op religieus gebied. In de 16e eeuw ontstond er een hervormingsbeweging in Spanje, waar Teresa van Avila en Johannes van het Kruis communiteiten stichtten die teruggrepen op de oorspronkelijke 13e-eeuwse Karmelregel. Deze hervorming leidde tot een splitsing van de orde in een gematigde tak, de Geschoeide Karmelieten, en een strenge tak, de Ongeschoeide Karmelieten. Vanaf de 13e eeuw vestigden de karmelieten in meerdere plaatsen in Nederland kloosters, die echter ten tijde van de Reformatie weer opgeheven werden. Vanaf 1840 maakte de orde in Nederland een nieuwe start. Dit leidde in 1890 tot een Nederlandse provincie, die in de periode van 1890 tot 1960 een explosieve groei kende. Er werden nieuwe kloosters gebouwd en scholen gesticht en in veel parochies en instellingen waren de karmelieten actief. Na deze periode moesten de karmelieten als gevolg van de door ontzuiling en secularisatie stokkende aanwas, zich noodgedwongen op de werkvelden, waarop ze tot dan toe actief waren, terugtrekken. Vanaf dan werd er steeds meer ingezet op bezinning en het uitdragen van de karmelitaanse mystiek en spiritualiteit. Contemplatie is toen weer zwaarder gaan wegen